Bezpiecznie na wodzie. Krótkofalówki, przepisy i kursy, które warto znać

Dlaczego warto znać podstawy bezpieczeństwa wodnego?

Bezpieczeństwo na wodzie to kwestia, której nie można bagatelizować. Według statystyk, aż 70% wypadków na polskich akwenach wynika bezpośrednio z błędów ludzkich – nieprzestrzegania przepisów, nieznajomości podstawowych zasad bezpieczeństwa oraz braku umiejętności reagowania w sytuacjach kryzysowych. Szczególnie niepokojący jest fakt, że wiele osób wypływa na wodę bez odpowiedniego przygotowania, licząc na szczęście zamiast na solidną wiedzę.

Brak skutecznej łączności radiowej dramatycznie wydłuża czas reakcji służb ratunkowych. W sytuacji zagrożenia na wodzie liczy się każda minuta. Jacht pozbawiony krótkofalówki VHF traci możliwość szybkiego wezwania pomocy, gdy telefonia komórkowa zawodzi – a zawodzi często, zwłaszcza na większych jeziorach czy wodach przybrzeżnych.

Przeszkolona załoga potrafi właściwie zareagować na zagrożenia, zanim jeszcze przerodzą się w kryzys. Umiejętność odczytywania sygnałów pogodowych, znajomość procedur ratunkowych czy nawet podstawowa wiedza z zakresu pierwszej pomocy mogą zapobiec tragedii.

Jakie przepisy regulują komunikację radiową na wodzie?

Kwestia wyposażenia jachtu w sprzęt radiokomunikacyjny podlega ścisłym regulacjom. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 28 lutego 2012 r., jachty morskie o długości powyżej 24 metrów muszą być wyposażone w radiostację VHF z funkcją DSC (Digital Selective Calling). Dla mniejszych jednostek przepisy są mniej restrykcyjne, jednak eksperci bezwzględnie zalecają posiadanie radia VHF na każdym jachcie wypływającym na wody otwarte. Przepisy dla wód śródlądowych różnią się od morskich – tam radio VHF nie jest obowiązkowe, ale pozostaje niezastąpionym elementem wyposażenia bezpieczeństwa.

Posiadanie samego radia nie wystarczy – do jego legalnego używania potrzebne jest odpowiednie pozwolenie. Świadectwo Radiooperatora w Służbie Morskiej (SRC – Short Range Certificate) uprawnia do obsługi radiotelefonów VHF na wodach morskich, podczas gdy LRC (Long Range Certificate) obejmuje również komunikację na falach średnich i krótkich oraz systemy satelitarne. Uzyskanie tych certyfikatów wymaga ukończenia specjalistycznego kursu oraz zdania egzaminu przed komisją Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Koszty takiego kursu wahają się od 400 do 800 złotych, a samo świadectwo wydawane jest bezterminowo.

Użytkowanie radia VHF bez wymaganych uprawnień grozi poważnymi konsekwencjami. Kontrole przeprowadzane przez Urząd Morski lub Inspektorat Żeglugi Śródlądowej mogą skutkować mandatami sięgającymi nawet 5000 złotych. Co więcej, w przypadku wywołania fałszywego alarmu lub nieprawidłowego korzystania z częstotliwości ratunkowej, kapitan może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej.

Kursy, które każdy żeglarz powinien rozważyć

• Kurs SRC (Small Range Certificate) stanowi podstawę bezpiecznej komunikacji radiowej na wodzie. Szkolenie to obejmuje znajomość procedur łączności, obsługę sprzętu radiowego oraz – co najważniejsze – procedury wzywania pomocy w sytuacjach awaryjnych. Podczas intensywnego szkolenia uczestnicy poznają międzynarodowe przepisy radiokomunikacyjne, zasady prowadzenia korespondencji oraz obsługę nowoczesnych urządzeń z funkcją DSC. Egzamin składa się z części teoretycznej (test) oraz praktycznej (symulacja komunikacji radiowej). Certyfikat SRC jest uznawany międzynarodowo, a to pozwala na legalne korzystanie z radia VHF w dowolnym miejscu na świecie.
• Kurs pierwszej pomocy na wodzie różni się od standardowych szkoleń. Specyficzne warunki panujące na jachcie – ograniczona przestrzeń, kołysanie, oddalenie od profesjonalnej pomocy medycznej – wymagają dostosowania procedur ratunkowych. Uczestnicy uczą się radzenia sobie z hipotermią, urazami specyficznymi dla żeglarstwa (złamania, zwichnięcia, urazy głowy) oraz prowadzenia resuscytacji w trudnych warunkach pokładowych. Symulacje obejmują scenariusze wypadnięcia za burtę, techniki wyciągania poszkodowanego z wody oraz stabilizacji przed przybyciem pomocy. Praktyczne ćwiczenia przeprowadzane są na jachtach, co daje realistyczne przygotowanie do prawdziwych sytuacji kryzysowych.
• Szkolenia manewrowe pozwalają doskonalić umiejętności prowadzenia jachtu w trudnych warunkach. Kurs obejmuje techniki cumowania przy silnym wietrze, manewrowanie w ciasnych portach oraz procedury działania w sytuacji awarii steru czy silnika. Szkolenia meteorologiczne uczą rozpoznawania wczesnych oznak załamania pogody, interpretacji komunikatów meteorologicznych oraz planowania trasy z uwzględnieniem prognozowanych warunków. Umiejętność przewidywania zmian pogody często decyduje o bezpieczeństwie całej załogi – przykładem mogą być gwałtowne szkwały na Mazurach, które dla nieprzygotowanych żeglarzy stanowią śmiertelne zagrożenie.

Akademia Żeglarska Mila oferuje kompleksowe obozy żeglarskie łączące naukę z przygodą. Programy szkoleniowe dostosowane są do różnych grup wiekowych – od dzieci, przez młodzież, po dorosłych. Obozy prowadzą doświadczeni instruktorzy z wieloletnią praktyką, kładący nacisk na bezpieczeństwo i praktyczne umiejętności. Kursy obejmują zarówno podstawy żeglarstwa dla początkujących, jak i zaawansowane szkolenia dla osób planujących samodzielne rejsy. Praktyczne podejście do nauki – uczestnicy od pierwszego dnia aktywnie uczestniczą w prowadzeniu jachtu – zapewnia szybkie przyswojenie wiedzy i umiejętności.

Bezpieczeństwo na wodzie wymaga o wiele więcej niż intuicji i podstawowych umiejętności. Połączenie wiedzy teoretycznej, praktycznych umiejętności oraz odpowiedniego sprzętu komunikacyjnego tworzy fundament odpowiedzialnego żeglarstwa. Inwestycja w edukację żeglarską to sposób na podniesienie własnych kwalifikacji, ale przede wszystkim odpowiedzialność za bezpieczeństwo wszystkich osób na pokładzie. Woda potrafi być równie piękna, co niebezpieczna – tylko odpowiednie przygotowanie pozwala w pełni cieszyć się jej urokami.