Czy mozaikę z Sanktuarium w Górkach uda się uratować?

W ubiegłym roku jedna z mieszkanek powiatu garwolińskiego zamieściła post na Facebooku, w którym wyraziła chęć zachowania mozaiki z SMBF w Górkach z lat 80., przedstawiającej Matkę Bożą Szkaplerzną i św. Michała Archanioła. Od tamtego czasu nie zapadły żadne decyzje w sprawie dzieła. W środę kierownik Pracowni Przenoszenia Malowideł Ściennych Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP im. Jana Matejki w Krakowi dr Dorota Białek-Kostecka wraz z doktorem Marcinem Błaszczykiem odwiedzili Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej w Górkach. W spotkaniu uczestniczył proboszcz ks. Antoni Tyniec. Tematem rozmów była przyszłość mozaiki po zakończeniu budowy nowej świątyni.
- Zjawiliśmy się w Górkach, dzięki zaangażowaniu miejscowych parafian oraz przychylności zarówno ks. generała, jak i ks. proboszcza, którzy z jednej strony wyrazili zgodę, z drugiej wykazali zainteresowanie naszą opinią dotyczącą możliwości zdjęcia ze ściany i zachowania mozaiki autorstwa Stanisława Jakubczyka. Nasza wizyta była poprzedzona stosownym pismem i rozmowami. To ważne, bo wydaje mi się, że tylko dzięki takiej postawie wszystkich zainteresowanych możliwe będzie podjęcie jakichkolwiek działań – mówi  dr Dorota Białek-Kostecka.

- Zostaliśmy zaproszeni, aby jako osoby pracujące w Pracowni Przenoszenia Malowideł Ściennych na Wydziale Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie z technicznego punktu widzenia ocenić możliwość przeprowadzenia zabiegu przeniesienia tej cennej dla mieszkańców mozaiki – dodaje doktor.
@@@
Czy i w jakim zakresie możliwa jest rozbiórka i zachowanie mozaiki w Górkach?
Zdaniem dr Białek - Kosteckiej przeniesienie mozaiki jest możliwe.
- Z technicznego punktu widzenia, zdjęcie ze ściany, zabezpieczenie, a następnie przygotowanie do ponownej ekspozycji całość mozaiki, jest jak najbardziej możliwe. Jest to jednak przedsięwzięcie niezwykle trudne logistycznie, głównie ze względu na rozmiary całej kompozycji. Zdjęcie jedynie wybranych fragmentów kompozycji, jest również możliwe i zapewne łatwiejsze do przeprowadzenia. Trzeba jednak pamiętać, że taki zabieg w znacznym stopniu zmieni ostateczny charakter i odbiór dzieła – mówi dr Dorota Białek-Kostecka.

Co może się stać z mozaiką po zdjęciu jej ze ściany?Jest kilka możliwości.
- Zdjęta mozaika może zostać ponownie osadzona na stałe na ścianie, w nowej lokalizacji lub też może zostać opracowana w formie zestawu tzw. transferów. W wypadku tego drugiego rozwiązania fragmenty mozaiki zostałyby osadzone na nowych, przenośnych podłożach i funkcjonowałyby jak obrazy. To w jakim zakresie zostanie zdjęta mozaika i jak zostanie opracowana, w dużej mierze zależy od koncepcji jej ponownej ekspozycji. Inaczej mówiąc, przy podejmowaniu takich decyzji ważny jest wybór miejsca, w którym mozaika zostanie ponownie zamontowana – mówi Białek – Kostecka.

- Oczywiście można też potraktować zdejmowanie mozaiki jako akcję ratunkową, dzięki której dekoracja zostanie zabezpieczona i zmagazynowana, a decyzja gdzie ostatecznie będzie zamontowana, zostanie odciągnięta w czasie – dodaje doktor.

Oczywiście w całej operacji ważne są też koszty prac polegających na przeniesieniu mozaiki lub przekształceniu jej w obrazy.
- Na tym etapie nie jesteśmy w stanie odpowiedzieć na to pytanie o koszty. Dla nas problem ten jest raczej ciekawym wyzwaniem, zarówno pod względem technologicznym jak i logistycznym. O potencjalnych pracach w Górkach myśleliśmy bardziej jak o realizacji w ramach procesu dydaktycznego (tzw. zajęć terenowych oraz ćwiczeń w pracowniach), gdzie studenci naszego Wydziału mieliby możliwość zetknięcia się z nietypowym i bardzo ciekawym obiektem – mówi dr Dorota Białek-Kostecka.

Proboszcz góreckiego sanktuarium nie chce na razie komentować sprawy.