Kazimiera Derseville – właścicielka majątku Budel. "Ogarniała sercem kochającem nie tylko włościan, ale i ubogą ludność miasteczka Łaskarzewa"

W numerze 1704 z 18 września tegoż 1913 roku czytamy (pisownia oryginalna): "We wsi Rębowie w Płockiem zmarła dnia 7-go września ś.p. Kazimiera z Dobrowolskich DERSEWILOWA (Derseville), córka ś.p. Leona (hrabia litewski – przyp. red.) i Cecylji z Hałaczkiewiczów, urodzona w r.1857 we wsi Ksawerynowie pod Maciejowicami. Była to opiekunka i oświecicielka całej okolicy. W każdej potrzebie niosła potrzebującym życzliwą radę i pomoc, opiekowała się sierotami i ubogimi, chorych leczyła i pielęgnowała, nieumiejętnych uczyła czytać i obdarzała elementarzami Promyka, zalecając, aby z kolei sami potem innych uczyli. Sprowadzała dla wsi Gazetę Świąteczną, której sama była też czytelniczką i przyjaciółką, słowem, pracując usilnie nad krzewieniem oświaty, doprowadziła do tego, że w majątku Budlu, gdzie poprzednio mieszkała, nie było ludzi nieczytelnych".

Ogarniała sercem kochającym nie tylko włościan, ale i ubogą ludność miasteczka Łaskarzewa

Nagrobek Kazimiery Derseville odnajdujemy na cmentarzu parafialnym w Łaskarzewie (epitafium przedstawia niewielkie różnice w danych względem wspomnienia pośmiertnego). Znajduje się on tuż obok kaplicy Świętego Onufrego. Na pomniku czytamy: "Ś.P. Kazimiera z Doliwa Dobrowolskich Konstantowa Derseville żona b. właściciela m. Budel, sędziego maciejowickiego, ur. w Krępie (po sąsiedzku Ksawerynowa – przyp. red.) 1855 r., zm. w Rembowie Ziemi Płockiej d.7/VIII 1913 r. Szczerze kochała rodzinę, lud i strony rodzinne, zadość czyniąc jej życzeniom tu między swemi spoczywa. Mąż Żonie".

Fragment wspomnienia w "Gazecie Świątecznej": "Nie mając własnych dzieci, z macierzyńską pieczołowitością wychowywała i kształciła dziatwę z bliższej i dalszej rodziny. Ogarniała sercem kochającem nie tylko włościan, ale i ubogą ludność miasteczka Łaskarzewa. Pragnęła być pochowaną w grobach rodzinnych w parafji Łaskarzewskiej. Prawdziwie wzruszającym był widok jej pogrzebu, na który pomimo ulewnego deszczu przybyła do Łaskarzewa cała parafja, aby oddać ostatnią posługę i okazać wdzięczność tej, która dobrocią i sercem serca wszystkich sobie zjednała. Pięknie wyraził to w przemowie swej nad grobem ksiądz dziekan Wincenty Supren (...)".

Licznym udziałem w oddaniu ostatniej posługi złożyli zasłużoną cześć pamięci zmarłej

Nekrolog Kazimiery Derseville został zamieszczony także w "Tygodniku Ilustrowanym". W numerze 40. z 4 października 1913 roku czytamy: "Ś.p. Kazimiera z Doliwa Dobrowolskich Konstantowa Derseville zmarła we wsi Rembowie, w ziemi Ciechanowskiej. Urodzona w Krępie pod Maciejowicami r. 1857, cicha pracowniczka na niwie ojczystej, obdarzona niezwykłemi zdolnościami umysłu i zacnością serca, szczerze ukochała swój ojczysty zagon i była prawdziwą orędowniczką i opiekunką wiejskiego ludu, niosąc mu chętnie naukę, pomoc i radę w każdej potrzebie, szczególnej zaś lecząc i pielęgnując chorych. To też zgon jej wywołał żal szczery i ogólny, nietylko pośród najbliższych, lecz wśród sąsiadów, ludu wiejskiego i mieszczaństwa, którzy licznym udziałem w oddaniu ostatniej posługi złożyli zasłużoną cześć pamięci zmarłej. Pochowana w Łaskarzewie, w grobach rodzinnych".

Posiadłości Budla należały do Kazimiery z Dobrowolskich od roku 1894. Jej małżonkiem był sędzia maciejowicki, Konstanty Derseville. Nekrolog właściciela ziemskiego ukazał się na łamach "Kurjera Warszawskiego". W numerze 186. z 1921 roku czytamy: "Ś. p. Konstanty d`Erceville obywatel ziemski po krótkich cierpieniach zasnął w Bogu dnia 9-go czerwca 1921 r., przeżywszy lat 76. Nabożeństwo żałobne w górnym kościele św. Aleksandra odbędzie d. 13-go b.m. w poniedziałek o godz. 11-ej i pół rano, po skończeniu którego nastąpi eksportacja na dworzec drogi żelaznej. Pochowanie zwłok w grobach rodzinnych na cmentarzu parafjalnym w Łaskarzewie, odbędzie się dnia 14-go b.m., we wtorek, o czem krewnych, przyjaciół i życzliwych zawiadamia w smutku pozostała rodzina".

Pochowanie zwłok nastąpiło w grobach rodzinnych w Łaskarzewie

Nekrolog Leona Dobrowolskiego, ojca Kazimiery, ukazał się na łamach "Gazety Polskiej". Ten obywatel ziemski, sędzia gminny powiatu garwolińskiego z okręgu maciejowickiego, 25 czerwca 1861 roku zakupił rozległy na 380 (420) hektarów majątek Budel za sumę 9675 złotych rubli od Łukasza i Natalii Zaszczyńskich. W numerze 153. z 9 lipca 1894 roku czytamy: "Leon Doliwa Dobrowolski, obywatel ziemski guberni siedleckiej, były sędzia z wyb. okręgu maciejowickiego, zasnął w Panu dnia 6-go b.m. w majątku Szelebnie, pow. garwolińskiego, przeżywszy lat 64. Wyprowadzenie zwłok do kościoła parafjalnego w Łaskarzewie nastąpi w dniu 8-ym b.m., a w dniu następnym pogrzeb w grobach familijnych. Na te smutne obrzędy w głębokim pogrążona smutku pozostała żona, córki, synowie, synowa, zięć i wnuczka zapraszają krewnych, przyjaciół i znajomych".

Nekrolog matki Kazimiery Derseville został zamieszczony w "Dodatku Porannym" "Kurjera Warszawskiego" z 22 listopada 1911 roku. Oto jego treść: "Cecylia z Hałaczkiewiczów Doliwa-Dobrowolska wdowa pod ś.p. Leonie, obywatelu ziemskim i sędzi gminnym pow. garwolińskiego, zmarła po krótkich cierpieniach w Szyszczycach pod Działoszycami dnia 18-go listopada, przeżywszy lat 79. Pogrążeni w głębokim smutku córki, synowie, wnuki, siostry i zięciowie, zapraszają krewnych, przyjaciół i znajomych na pochowanie zwłok, mające nastąpić dnia 23 b.m., we czwartek, o godz. 11-ej zrana, ze stacji Wilga (Garwolin) kolei Nadwiśl. w grobach rodzinnych w Łaskarzewie".