Głównym czynnikiem tego trendu był ujemny przyrost naturalny, wynikający z przewagi liczby zgonów nad urodzeniami. W minionym roku w regionie przyszło na świat 42,2 tysiąca dzieci, co oznacza spadek o 6 procent w porównaniu z rokiem wcześniejszym, podczas gdy liczba zgonów wyniosła 57,5 tysiąca.
Choć Mazowsze wciąż wyróżnia się najwyższym w kraju saldem migracji, nie jest ono w stanie w pełni zrównoważyć ubytku naturalnego. W 2024 roku odnotowano dodatnie saldo zarówno migracji wewnętrznych, jak i zagranicznych, przy czym szczególnie widoczny był napływ ludności do strefy metropolitalnej Warszawy oraz miejscowości podmiejskich. Tymczasem wiele powiatów położonych na obrzeżach województwa zmaga się z nasilającą się depopulacją, a prognozy wskazują, że w perspektywie kilku dekad w części z nich liczba mieszkańców może zmniejszyć się nawet o kilkadziesiąt procent.
Proces starzenia się społeczeństwa postępuje systematycznie. Mediana wieku mieszkańców Mazowsza wynosi obecnie 42,2 roku, a udział osób w wieku 65 lat i więcej osiągnął 19,6 procent, przewyższając odsetek dzieci i młodzieży w wieku do 14 lat. Relacja liczby seniorów do liczby dzieci stale się pogarsza, a przewaga osób starszych nad najmłodszymi utrzymuje się nieprzerwanie od 2014 roku. W efekcie rośnie presja na system ochrony zdrowia, rynek pracy i infrastrukturę społeczną.
Zmienia się także obraz życia rodzinnego. W 2024 roku zawarto 21 tysięcy małżeństw, o ponad 6 procent mniej niż rok wcześniej, przy jednoczesnym spadku liczby rozwodów do 8,6 tysiąca. Rośnie natomiast udział urodzeń pozamałżeńskich, który obecnie wynosi blisko 26 procent wszystkich urodzeń, przy czym w miastach odsetek ten jest wyższy niż na wsi.
Mazowsze pozostaje regionem o silnie zróżnicowanych trendach demograficznych. W strefie warszawskiej liczba mieszkańców rośnie, napędzana migracją i koncentracją miejsc pracy, podczas gdy wiele gmin wiejskich i mniejszych miast boryka się z systematycznym odpływem ludności oraz spadkiem liczby urodzeń. Według analiz GUS te dysproporcje będą się pogłębiać, jeśli nie zostaną wdrożone skuteczne programy prorodzinne i rozwojowe poza głównym obszarem metropolitalnym.
W skali lokalnej, powiat siedlecki wyróżnia się stosunkowo wolnym tempem starzenia – odsetek mieszkańców w wieku 65 lat i więcej wzrósł tu od 2010 roku o 3,1 punktu procentowego, co jest najniższym wynikiem w województwie. Z kolei powiat garwoliński osiągnął w 2024 roku najwyższy w regionie współczynnik zawieranych małżeństw – 4,24 na 1000 mieszkańców – co może wskazywać na większą dynamikę w zakresie zakładania rodzin niż w innych częściach Mazowsza.
Oba powiaty, choć nie są wolne od ogólnych tendencji spadku urodzeń i starzenia się ludności, prezentują pewne cechy większej odporności demograficznej. Mogą one stać się punktem wyjścia do tworzenia strategii rozwoju uwzględniających lokalne uwarunkowania i sprzyjających stabilizacji liczby mieszkańców.
Zdj. Gęstość zaludnienia według powiatów i gmin w 2024 r. (stan w dniu 31 grudnia). Jak informuje GUS, do największych pod względem ludności powiatów województwa mazowieckiego należą: Warszawa (w końcu 2024 r. 1863,8 tys. osób; 33,8% ogółu ludności), wołomiński (277,7 tys.; 5,0%), piaseczyński (217,7 tys.; 4,0%) i Radom (193,8 tys.; 3,5%). Najmniej liczne są powiaty: łosicki, lipski, białobrzeski, zwoleński i żuromiński.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.