Roman Radziej – żołnierz Armii Andersa. Za bohaterską postawę w czasie wojny został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari

Urodził się w roku 1905 w Kobylej Woli. W dwudziestoleciu międzywojennym służył w stacjonującym w naszym powiatowym mieście 1. Pułku Strzelców Konnych. W czasie pierwszych dni służby pełnił obowiązki w tylnej straży. Był ułanem i znakomitym jeźdźcem. Podobnie jak znakomita część kawalerzystów międzywojnia brał udział w zawodach hippicznych.

Walczył w II Wojnie Światowej. Poszedł do wojska w 1939 roku jako rezerwista. Otrzymał rozkaz stawienia się w Brześciu. Niestety, broni ani żadnego innego sprzętu nie otrzymał. Ten przejęli Rosjanie – w czasie, gdy Roman Radziej miał się stawić w jednostce, broń znajdowała się w Poznaniu. W Brześciu został aresztowany przez Rosjan. Trafił na zesłanie do sowieckiej niewoli na Sybir. Walczył w Armii gen. Władysława Andersa, z którą przeszedł cały szlak bojowy.

Powołanie stało się możliwe po wprowadzeniu amnestii dla obywateli polskich

Armia Andersa w czasie II Wojny Światowej stanowiła potoczną nazwę Polskich Sił Zbrojnych na terenie Związku Radzieckiego. Jej nazwa pochodziła, jak nietrudno się domyślić, od nazwiska dowódcy, generała dywizji Władysława Andersa (1892-1970).

Armia Andersa została zorganizowana po wybuchu wojny hitlerowskich Niemiec ze Związkiem Radzieckim, a dalej po zawarciu układu Sikorski – Majski. Ten ostatni, podpisany przez Polskę i Rosję Sowiecką, przywracał stosunki dyplomatyczne między tymi krajami, które zostały zerwane po zbrojnej napaści Związku Radzieckiego na nasz kraj 17 września 1939 roku. Układ został podpisany z myślą o wspólnej walce z III Rzeszą w ramach tzw. koalicji antyniemieckiej.

Powołanie Armii Andersa stało się możliwe również dlatego, że wprowadzono amnestię dla obywateli polskich z ziem II Rzeczpospolitej, a więc zesłańców, więźniów osadzonych w aresztach śledczych NKWD oraz naszych rodaków siłą przesiedlonych do obozów koncentracyjnych Gułagu. Te ostatnie były obozami pracy przymusowej na ternie Związku Radzieckiego, w których byli umieszczani pospolici kryminaliści, a także osoby, które zbrodniczy system komunistyczny traktował jako "element podejrzany politycznie i społecznie niepożądany".

Stawali do boju w bitwie na Monte Cassino, gdzie zdobywali klasztor

Dowództwo Polskich Sił Zbrojnych na terenie Związku Radzieckiego z rąk Naczelnego Wodza 11 sierpnia 1941 roku objął właśnie gen. dyw. Władysław Anders. Był on więźniem Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych ZSRR na Łubiance. W szeregach Armii Andersa służyli tak żołnierze, jak i osoby cywilne, gdyż była to jedyna dla nich możliwość wydostania się z sowieckich łagrów.

Warto zwrócić uwagę, iż po zbrojnej napaści Rosji Sowieckiej na II Rzeczpospolitą miliony Polaków przemocą stało się obywatelami Związku Radzieckiego. Priorytetem władz tego opresyjnego państwa była eliminacja z zagrabionych ziem wrogów systemu komunistycznego. W szeregach Armii Andersa w miażdżącej większości znajdowali się oczywiście przeciwnicy nieludzkiego systemu, w związku z powyższym była ona solą w oku administracji stalinowskiej.

  Zapadła tajna decyzja, aby dowódca armii dokonał aktu niesubordynacji, po czym przekroczył granicę będącej pod dowództwem brytyjskim Persji (dzisiejszy Iran). Armia Andersa przez właśnie Persję i Palestynę przedarła się na Zachód. Żołnierze Andersa brali udział w walkach na Półwyspie Apenińskim. Stawali do boju w bitwie na Monte Cassino, gdzie zdobywali klasztor. Wyzwalali Bolonię. Swój szlak zakończyli we Włoszech.

Mieszkał w Kobylej Woli. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Górznie

W 1941 roku Roman Radziej brał udział w walkach pod Tobrukiem na terenie dzisiejszej Libii, podczas których został ranny. Za bohaterskie stawanie na polu bitwy został odznaczony medalem wojennym. W okresie II Wojny Światowej miasto w historycznym regionie Cyrenajka stanowiło miejsce długotrwałych walk pomiędzy wojskami alianckimi a siłami niemiecko-włoskimi, dowodzonymi przez Erwina Rommla. W szeregach tej pierwszej w okresie od 21 sierpnia do 9 grudnia 1941 roku walczyła polska Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich pod dowództwem gen. bryg. Stanisława Kopańskiego. Twierdzę oblegały kolejno obie walczące strony. 

Przez Szkocję Roman Radziej powrócił do domu w roku 1947. Za bohaterską postawę w czasie wojny został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari. Mieszkał w Kobylej Woli pod numerem 28. Odszedł z tego świata 10 września 1976 roku. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Górznie.